Czy Odpust św. Michała trafi na listę UNESCO?
W klasztorze ks. Filipinów w Studziannie odbyło się wczoraj pierwsze spotkanie grupy, której celem jest przygotowanie wniosku o wpisanie Odpustu św. Michała na krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego. To jednak niejedyny pomysł jaki był wczoraj omawiany
Autorem pomysł wpisania Odpustu św. Michała na krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego, którą prowadzi Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego we współpracy z Narodowym Instytutem Dziedzictwa jest Wojciech Świątkowski – członek Stowarzyszenia Twórców Ludowych oraz członek Ogólnopolskie Stowarzyszenie Plecionkarzy i Wikliniarzy – na Odpuście św. Michała obecny od połowy lat 90. ubiegłego wieku. Jak wczoraj podkreślał pomysł na wpisanie Odpustu na krajową listę zrobił się podczas lektury wydawnictw dedykowanych temu wydarzeniu.
– Uważam, że taka tradycja, o tak długiej historii, która żyje i cały czas ewoluuje warta jest tego, aby na tej liście się znalazła. Jest to jeden z kluczowych takich odpustów na pewno w łódzkiem, a kraju jeden kilku tych wyjątkowych – mówi Wojciech Światkowski. Obecnie na liście jest 85 wpisów, a zapoznać się z nią można TUTAJ.
W Polsce rejestr elementów niematerialnego dziedzictwa kulturowego istnieje od 2014 roku i jest tworzony według zasad przyjętych w związku z Konwencją UNESCO. Jednym z warunków złożenia takiego wniosku jest cyt. zgłoszenie wniosku przy jak najszerszym możliwym udziale i zaangażowaniu zainteresowanej wspólnoty, grupy, a w niektórych przypadkach także jednostek, które tworzą, utrzymują i przekazują dany element dziedzictwa niematerialnego oraz za ich uprzednią świadomą zgodą.
Takie spotkanie odbyło się właśnie wczoraj klasztorze ks. Filipinów, a przewodniczyli mu wspomniany Wojciech Świątkowski oraz ks. Jerzy Cedrowski – superior Zgromadzenia Filipinów w Studziannie. Uczestniczyli w nim m.in. wystawcy rękodzieła, regionaliści, KGW, strażacy, przedstawiciele lokalnego samorządu, a także pracownicy Narodowego Instytutu Dziedzictwa.
Na spotkaniu ustalono, że grupa złoży wniosek o uznanie Odpustu św. Michała w Studziannie o wpisanie na wymienioną powyżej listę. Jego przygotowaniem zajmie się Wojciech Światkowski, a za część historyczną i regionalną będzie odpowiadał Wojciech Jaskuła – autor dwóch folderów poświęconych temu wydarzeniu pt. Odpust św. Michała – sacrum i profanum od 1674 r. i Odpust św. Michała – w pamięci naszych przodków. Oba cieszyły się wielką popularnością i rozeszły się niemal natychmiast.
Skoro polska lista jest tworzona według kryterium UNESCO to czy jest szansa, aby kolejnym krokiem było wpisanie Odpustu na światową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego? O to pytamy pomysłodawcę.
– Dzisiaj wykonaliśmy pierwszy krok, który będzie nas wprowadzał na taką ścieżkę, że będziemy mogli do tego dążyć – mówi Wojciech Światkowski. Jak podkreśla pomysłodawca jest to proces o wiele trudniejszy niż wpisanie na listę krajową i może potrwać około 10 lat, ale żeby w ogóle o tym mówić to trzeba właśnie wykonać pierwszy krok, a więc wpisanie na krajową listę.
To nie koniec pomysłów. Kolejnym jest uznanie bazyliki w Studziannie za Pomnik Historii. O tym, że warto się o to starać pisaliśmy już w 2019 r. w artykule pt. Czy bazylika w Studziannie zasługuje na tytuł „Pomnik Historii”? To również jest skomplikowana procedura, która może zająć kilka lat.
– To będzie się wiązało z bardzo dużym opracowaniem materiału merytorycznego pod względem historycznym jak i architektonicznym. Atutem jest to, że została opracowana praca doktorska pod względem historycznym i to na pewno będzie znaczący wkład w przygotowaniu takiego wniosku. Do opracowania w całości jest natomiast część architektoniczna. Mam nadzieję, że pierwsze spotkania w tej sprawie odbędą się już listopadzie – mówi Wojciech Świątkowski.
Decyzję o uznaniu obiektu za Pomnik Historii podejmuje Prezydent RP na wniosek Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Obecnie na liście jest 125 obiektów, a w województwie łódzkim są to:
- Łowicz – Bazylika Katedralna pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny
- Łódź – wielokulturowy obraz miasta przemysłowego
- Nieborów i Arkadia – zespół pałacowo–ogrodowy i ogród sentymentalno–romantyczny
- Sulejów – zespół opactwa Cystersów
- Tum – zespół archikolegiaty pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny i św. Aleksego
Zarówno uznanie Odpustu św. Michała za przejaw niematerialnego dziedzictwa kulturowego jak i uznanie zespołu klasztornego za Pomnik Historii oprócz olbrzymiego znaczenia promocyjnego ma także swoje ekonomiczne uzasadnienie. Projekty o dofinansowanie składane przez takie podmioty są wyżej oceniane przy staraniu się o dotacje ze względu właśnie na swoje unikatowe znaczenie dla polskiej historii i kultury.