autor wpisu: Autor | komentarzy (0)
Wykład „Represje wobec działaczy NSZZ Solidarność w Tomaszowie Mazowieckim w okresie stanu wojennego 1981-1983”
W poniedziałek, 13 grudnia 2021 roku, w sali widowiskowej Powiatowego Centrum Animacji Społecznej w Tomaszowie Mazowieckim, odbył się wykład zatytułowany: „Represje wobec działaczy NSZZ Solidarność w Tomaszowie Mazowieckim w okresie stanu wojennego 1981-1983”.
Dorota Ignasiak – dyrektor PCAS-u powitała wykładowcę, dr. Sebastiana Pilarskiego – naczelnika Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Łodzi, Zygmunta Augustyniaka – działacza tomaszowskiej Solidarności w latach 80-tych, skazanego w okresie stanu wojennego za działalność podziemną. Powitała też młodzież z tomaszowskich szkół ponadpodstawowych: I i II Liceum Ogólnokształcącego, Zespołu Szkół Ponadpodstawowych nr 1 i 8.
„Szanowni Państwo, 13 grudnia 2021 roku obchodzimy 40. rocznicę wprowadzenia stanu wojennego na terenie całego naszego kraju. Dramatyczne wydarzenia, które wiążą się z narodem polskim, wiążą się z naszym krajem to wydarzenia, które doprowadziły do tego, że ten piękny, wspaniały zryw wolnościowy, zryw niepodległościowy Solidarności, która liczyła prawie 10 milionów osób, zostaje zahamowany, zostaje brutalnie stłumiony, kilkanaście tysięcy osób zostaje internowanych, spora część narodu doświadcza prześladowań i te prześladowania były przez okres prawie półtora roku, bo pamiętajmy, że dopiero po roku stan wojenny został zawieszony, ale zniesiony dopiero 22 lipca 1983 roku.
Ten dramat położył się cieniem na możliwości pełnego rozwoju Polski. Zahamował rozwój Polski. Doświadczyliśmy niewątpliwie bardzo znaczącego kryzysu gospodarczego. To wszystko, co się wtedy działo, zostało podporządkowane tym siłom wojskowym, tym wszystkim, którzy tłumili zapędy wolnościowe, tłumili to wszystko, co wiązało się z niepodległością, z wolnością, z wyswobadzaniem się spod kurateli sowieckiej. Dzisiaj obchodzimy tą rocznicę, bo to jest bardzo ważne, żeby w historii Polski to wydarzenie zapisało się w pamięci przede wszystkim młodych ludzi, ale proszę Państwa, to co jest też bolączką, to co jest pewnym dramatem, żyją ofiary, które nie dostały do końca zadośćuczynienia i żyją prześladowcy, którzy często jeszcze nie zostali rozliczeni z tego wszystkiego, co właśnie wiąże się z tamtym okresem czasu.
Oblicza się, że w wyniku tych represji zginęło ponad 100 osób, wiele tysięcy było internowanych i było prześladowanych przez kolejne lata, już po zakończeniu stanu wojennego. Ten czas, czas Polski współczesnej jest dramatyczny. Jako naród bądźmy mądrzy, bądźmy tymi, którzy odpowiednio wyciągają wnioski z naszej historii, z tych wszystkich dramatycznych doświadczeń i róbmy wszystko, żeby nasza ojczyzna była wolna, żeby mogła sama stanowić o sobie, żeby mogła się rozwijać i żebyśmy my, Polacy, byli tymi, którzy decydują o kolejnych latach, kolejnych dekadach, o kolejnych wiekach naszego rozwoju i żeby Polska była Polską. To, co jest najważniejsze.” – powiedział o czasie stanu wojennego Mariusz Węgrzynowski – Starosta Powiatu Tomaszowskiego.
„Spotkaliśmy się dziś po to, żeby po 40 latach ponownie mówić o tym, co wydarzyło się 13 grudnia 1981 roku w Polsce. Stan wojenny to istotne wydarzenie w naszej powojennej historii. Myślę, że szczególną wartością naszego dzisiejszego spotkania była obecność ludzi młodych, dla których są to wydarzenia znane co najwyżej z podręczników historii. Przez lata budowana była taka narracja, mówiąca o tym, że stan wojenny był konieczny, że było to mniejsze zło, które uchroniło Polskę chociażby przed sowiecką interwencją. Dziś wiemy i żaden z historyków tej tezy nie kwestionuje, że o wejściu, wkroczeniu Armii Czerwonej do Polski nie było mowy, natomiast stan wojenny miał uchronić władzę tych, którzy wówczas Polską rządzili, czyli ekipę generała Wojciecha Jaruzelskiego i miejmy nadzieję, że młodzi ludzie, którzy dziś byli na naszym spotkaniu obecni, tę prawdę historyczną poznają i zapamiętają. Myślę, że bardzo istotne było to, że uczestnikiem naszego wykładu był uczestnik wówczas wydarzeń się rozgrywających, czyli pan Zygmunt Augustyniak, jedna z osób represjonowanych w Tomaszowa Mazowieckiego w okresie stanu wojennego, skazany przez Sąd Wojewódzki w Piotrkowie Trybunalskim za prowadzenie działalności w podziemnej Solidarności. Młodzi ludzie nie tylko usłyszeli o tym, co się wówczas działo, ale zobaczyli też człowieka, który w tych wydarzeniach brał udział i myślę, że taka żywa lekcja historii pozostanie im długo w pamięci
Wykład poświęcony rocznicy wprowadzenia stanu wojennego był kolejnym przedsięwzięciem, które organizowaliśmy w Tomaszowie. Niedawno mówiliśmy na temat obozu dla polskich dzieci przy ulicy Przemysłowej w Łodzi, założonego przez Niemców, funkcjonującego w okresie okupacji niemieckiej i miejmy nadzieję, że nasze dzisiejsze spotkanie nie jest ostatnim, ponieważ dotarcie do młodego pokolenia z przekazem historycznym jest jednym z podstawowych zadań realizowanych przez Instytut Pamięci Narodowej.” – podsumował spotkanie dr Sebastian Pilarski – naczelnik Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Łodzi.
Prowadzący spotkanie przedstawił prezentację multimedialną prezentującą zdjęcia z wydarzeń, które miały miejsce 13 grudnia 1981 roku, w dniu wprowadzenia stanu wojennego, w Łodzi oraz zdjęcia akt i uczestników spraw sądowych z Tomaszowa Mazowieckiego.
Dr Sebastian Pilarski zadawał pytania Zygmuntowi Augustyniakowi, który bardzo ciekawie na nie odpowiadał. Wspominał czas sprzed czterdziestu laty. Opowiadał, jak dowiedział się o wprowadzonym stanie wojennym, jakie działania były podejmowane przez członków tomaszowskiej Solidarności, jak wyglądały zatrzymania, przesłuchania, jak zostali osądzeni.
„Mam nadzieję, że to nasze dzisiejsze spotkanie przybliżyło wam w jakimś sensie to, co działo się w Polsce przed czterdziestu laty, tak jak wspomniałem, dla was to jest odległa przeszłość. Zachęcam do tego, żeby to nasze spotkanie było może początkiem zapoznawania się z tymi wydarzeniami, które wówczas rozegrały się w Polsce. Zachęcam do korzystania między innymi ze strony internetowej Instytutu Pamięci Narodowej. Tam znajdziecie portale tematyczne, dotyczące sierpnia osiemdziesiątego roku czy też stanu wojennego. Znajdziecie tam publikację w formie elektronicznej. Polecam portal https://przystanekhistoria.pl/, gdzie w krótkiej formie będziecie mieć w krótkich artykułach opowiedziane to, co w Polsce się wówczas działo? Myślę, że to będzie materiał, który nie tylko zaspokoi waszą ciekawość, ale też może być przydatny w szkole, ponieważ tam w sposób obiektywny i prawdziwy opisane jest to, co działo się w Polsce w okresie tych ponurych lat osiemdziesiątych. Miejmy nadzieję, że to wasze doświadczenie, już nigdy nie będzie musiało być wykorzystywane.” – zwrócił się na zakończenie do młodzieży dr Sebastian Pilarski.
Na zakończenie spotkania Dorota Ignasiak podziękowała Sebastianowi Pilarskiemu i Zygmuntowi Augustyniakowi w imieniu swoim i Mariusza Węgrzynowskiego – Starosty Powiatu Tomaszowskiego, za interesujący wykład i ciekawe wspomnienia. Zachęciła do polubienia strony internetowej PCAS_u.
„Dziękujemy wszystkim za obecność, za uwagę, i zapraszamy na kolejne wydarzenia, organizowane w Powiatowym Centrum. Przy okazji zapraszam do polubienia naszej strony. Wtedy będą wyświetlały się i wydarzenia i zapraszam do naszych zajęć sekcyjnych. Instytucja kultury pomimo ograniczeń jest otwarta”.