Mazowsze: opieka nad grobami i cmentarzami wojennymi

- Pomniki są niemymi świadkami historycznych wydarzeń. Każdy naród, świadomy swojej tożsamości jest silnie zakorzeniony w przeszłości i pamięta o tych ważnych miejscach - powiedział Zdzisław Sipiera, Wojewoda Mazowiecki.

Dzień Wszystkich Świętych jest szczególnym, pełnym zadumy czasem. Wówczas pamiętamy nie tylko o miejscach spoczynku bliskich osób, ale również o mogiłach i miejscach pamięci poświęconych, w wielu przypadkach bezimiennym bohaterom, którzy oddali swoje życie w obronie ojczyzny.

Nad znajdującymi się w województwach miejscami pamięci opiekę sprawują wojewodowie.  Wojewoda Mazowiecki w tym roku na ten cel przeznaczył 2 464 000 zł. W tym na utrzymanie i remonty grobów oraz cmentarzy wojennych na terenie m.st. Warszawy Wojewoda Mazowiecki przeznacza kwotę 1 850 000 zł. Pod opieką Wojewody Mazowieckiego znajdują się 1 324 obiekty, zarówno pojedyncze, jak i zbiorowe mogiły na parafialnych cmentarzach, kwatery oraz cmentarze wojenne, które są miejscem pochówku tysięcy żołnierzy. Opieką Wojewody objęta jest między innymi kwatera „Ł” na Powązkach Wojskowych w Warszawie, na której wybudowany został Panteon – Mauzoleum Wyklętych-Niezłomnych. Systematycznie prowadzone są remonty mające na celu odtworzenie i godne upamiętnienie poległych, których mogiły znajdują się w województwie mazowieckim.

Największe renowacje zakończone w 2017 r.:

1. Warszawa – Służew – na cmentarzu na Służewie odnowiono kwaterę wojenną żołnierzy Wojska Polskiego oraz cywilnych ofiar wrześniowych bombardowań z 1939 r. z terenu całej Warszawy. Na tej kwaterze znajduje się również zbiorowa mogiła Żydów – mieszańców stolicy, cywilnych ofiar bombardowań. W pozostałych dwóch mogiłach spoczywają cywilne ofiary niemieckiej zbrodni dokonanej w Parku Natolińskim w 1939 r. oraz Powstańcy Warszawscy z walczącego na Górnym i Dolnym Mokotowie Pułku „Baszta”. Koszt całego przedsięwzięcia wyniósł 730 000 zł.
2. Warszawa – Powązki Wojskowe – kwatera B-8 „Gozdawa”  – kwatera wojenna żołnierzy Batalionu „Gozdawa”, którzy w czasie Powstania Warszawskiego polegli na terenie Starego Miasta, a od września – Śródmieścia. Wspólna realizacja z Muzeum Powstania Warszawskiego. Wojewoda Mazowiecki sfinansował demontaż 46 mieczokrzyży, wykonanie i montaż nowych 46 krzyży. Pozostałe krzyże identyczną techniką wykonano na zlecenie Muzeum Powstania Warszawskiego. Wojewoda pokrył koszty w wysokości – 94 535, 22 zł.
3. Gmina Magnuszew – na mocy zawartego porozumienia Wojewoda powierzył gminie realizację  rewitalizacji kwatery wojennej, w której spoczywa 356 żołnierzy Wojska Polskiego poległych we wrześniu 1939 r. na przyczółku warecko-magnuszewskim oraz w walkach na terenie okolicznych miejscowości w 1944 r. Kwatera znajduje się na cmentarzu parafialnym w Magnuszewie. W ramach zleconych prac remontowych oczyszczono i zaimpregnowano płyty oraz inne elementy z piaskowca. Koszty: Wojewoda – 12 000 zł i gmina 2 800 zł.
4. Gmina Karniewo – na mocy zawartego porozumienia Wojewoda powierzył gminie wymianę 2 dotychczasowych nagrobków na nowe z granitu na grobach żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych zlokalizowanych na cmentarzu parafialnym w Karniewie:
5. – mogile Aleksandra Piasecznego ps. „Makary”,
6. – mogile ppor. Tadeusza Krasuckiego ps. „Nieczuja” i ppor. Stanisława Nowaka ps. „Zagłoba”. Prace przeprowadzono z udziałem gminy Karniewo.

Kwota 31 500 zł pochodziła z budżetu Wojewody Mazowieckiego, natomiast gmina przeznaczyła na ten cel 5 850 zł.

5. Gmina Teresin – na mocy zawartego porozumienia Wojewoda powierzył gminie remont kwatery żołnierzy Wojska Polskiego poległych we wrześniu 1939 r. na cmentarzu parafialnym w Szymanowie. Prace polegały na renowacji i przeniesieniu pomnika, wymianie tabliczek epitafijnych, wymianie krzyży oraz obrzeży kwater wymianie chodników wokół kwater na kostkę granitową. Dotacja Wojewody – 17 000 zł i gminy – 17 000 zł.
6. Miasto Pruszków – remont kwatery ofiar Powstania Warszawskiego na cmentarzu zlokalizowanym na terenie Mazowieckiego Specjalistycznego Centrum Zdrowia im. prof. Jana Mazurkiewicza w Tworkach. Pochowano tam 429 ofiar niemieckiego obozu przejściowego Dulag 121 utworzonego w Pruszkowie dla ludności Warszawy i okolic wypędzonej podczas Powstania Warszawskiego. Renowacja przebiegała dwuetapowo – pierwszy etap prac polegający na remoncie 5 rzędów mogił oraz wybudowaniu elementu centralnego – pomnika, zrealizowało miasto Pruszków w 2016 r. W 2017 roku zakończono drugi etap remontu obejmujący pozostałe 8 rzędów mogił. Prace wykonano dzięki dotacji Wojewody w kwocie 250 000 zł, a miasto Pruszków pokryło koszty w wysokości 75 950 zł.

Ewa Filipowicz

Rzecznik Prasowy Wojewody Mazowieckiego