Co Czerwińsk nad Wisłą ma wspólnego z Odrzywołem?
Czerwińsk na Wisłą to dawne miasto królewskie, a dziś wieś z licząca około 1100 mieszkańców. Podobnie rzecz wygląda z Odrzywołem, który ma zbliżoną historię i taką samą liczbę mieszkańców, ale to wcale nie jest najważniejsza analogia łącząca te dwa dawne miasta królewskie
Gdy mieszkaniec Odrzywołu pochwali się osobie niezwiązanej z naszym regionem, że pochodzi z miasta założonego przez Dobrogosta Czarnego to… zapewne w wielu przypadkach trafi na osobę, której imię Dobrogosta niewiele powie, z… dwoma wyjątkami. Tym pierwszym są Kozienice, a drugim właśnie Czerwińsk nad Wisłą. Dziś zajmiemy się tym drugim dawnym miastem królewskim, bo właśnie w czynach Dobrogosta Czarnego dokonanych w Czerwińsku należy doszukiwać się pradziejów Odrzywołu.
W Odrzywole każdy wie, że za zasługi dla króla Władysława Jagiełły Dobrogost Czarny h. Nałęcz, zwany później odrzywolskim otrzymał tutaj przywilej lokacyjny. To właśnie Dobrogosta Czarnego źródła historyczne podają jako głównego inżyniera mostu łyżwowego, który budowany pod Kozienicami i spławiony Wisłą aż do Czerwińska pozwolił na wyjątkowo szybką przepraw wojsk Jagiełły, zmierzających na wojnę z Zakonem Krzyżackim. Na ówczesne czasy była to nowatorska konstrukcja architektoniczna, w której istnienie wiary nie dawali nawet najważniejsi dygnitarze w strukturach Zakonu Krzyżackiego. Most łyżwowy błędnie nazywany pontonowym został złożony w Czerwińsku, – gdzieś na wysokości klasztoru – w zaledwie pół dnia, a szerokość Wisły w tym miejscu szacowana jest na około 500 metrów. To pokazuje jak zaawansowaną konstrukcją była konstrukcja Dobrogosta Czarnego. To jednak nie była jego jedyna zaleta. Most pozwolił w okresie od 30 czerwca 1410 r. do dnia 2 lipca 1410 r. na szybką przeprawę kilkudziesięciu tysiącom żołnierzy Jagiełły. Według niektórych historyków tak szybka przeprawa wymusiła na zaskoczonych Krzyżakach wojnę w otwartym polu pod Grunwaldem, co było jedną z przyczyn ich porażki. W 2010 r. wykonano replikę mostu łyżwowego, który stał się wówczas spora atrakcją. Dziś możemy go jednak zobaczyć na turystycznych tablicach ustawionych w Czerwińsku. Został rozebrany po uroczystościach związanych z jubileuszem 600-lecia Bitwy pod Grunwaldem.
Nic zatem dziwnego, że król Władysław Jagiełło nagrodził swego inżyniera przywilejem lokacyjnym. W 1418 r., gdy powstał na włościach wsi Wysokin dzisiejszy Odrzywół, Czerwińsk był już od dawna miastem. Jego najważniejszym obiektem był i nadal jest klasztor kanoników regularnych w Czerwińsku nad Wisłą, a którego najważniejszą cześć stanowi romański kościół. Obecnie administrują nim Salezjanie. To właśnie ów sakralny obiekt jest dziś największą atrakcją Czerwińska nad Wisłą, do którego zmierzają turyści i pielgrzymi. Według legendy po sprawnej przeprawie modlił się w nim król Władysław Jagiełło, a po zwycięstwie na polach Grunwaldu miał rzekomo ofiarować hełm, w którym walczył.
Po miejskiej przeszłości Czerwińska pozostał prostokątny rynek, ale jest on wiele mniejszy od rynku w Odrzywole. Jest jednak jeden element architektury w Czerwińsku, który budzi skojarzenie z Odrzywołem. Wiele budynków mieszkalnych w Odrzywole jest zbudowanych tuż przy jezdni, a ich cechą charakterystyczną są szerokie bramy wjazdowe. Takie same domy znajdziemy w Czerwińsku, ale stan niektórych z nich wskazuje, że nie są już zamieszkiwane i chylą się ku upadkowi.
Mimo, że liczebność Czerwińska nad Wisłą jest taka sama jak w Odrzywole to właśnie trwają konsultacje społeczne na temat ubiegania się o przywrócenie praw miejskich. Historia jest po stronie mieszkańców. A co na to mieszkańcy Odrzywołu? Czy warto starać się o przywrócenie praw miejskich dawnemu królewskiemu miastu jakim był Odrzywół?